15 Aralık 2014 Pazartesi

Gamalı Haçın bilinmeyen yönü


Çİn'de kullanımı
Sanılanın aksine gamalı haç motifi ilk defa Nazi Almanyası tarafından kullanılmamıştır, Svastika ya da gamalı haç, tarih öncesi dönemlerden kalma bir semboldür.


Svastika'nın Tarihi:Evrensel olduğu düşünülen bu sembol bir çok medeniyette kullanılmıştır. M.Ö 2200 yıllarında üzerine Svastika sembolü işlenmiş çömlekler Çin'de bulunmuştur. Hinduizm, Budizm, Jainizm, Erken dönem Hristiyanlık, Bizans İmparatorluğu, Mayalar, Navarrolar, Mezopotamya uygarlıkları gibi pek çok uygarlıkta kullanılan bir sembol olduğu bilinmektedir. Svastikanın dört kolu, dört kozmik gücü (ateş, su, hava, toprak) simgelemektedir.

Kökeni:
Gamalı haç ismi Yunanca gama (Γ) harfine ve haç şekline (+) atfen verilmiştir. Svastika kelimesi Sanskritçe'deki su (iyi) ve asti (olmak) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. İyi ve sağlıklı olmak anlamlarına gelmektedir.
Geometrik şekli
Geometrik şekil özellikleri:
Svastika, hayali bir kare formun içine oturmaktadır. Ancak türüne göre daire gibi çok farklı türlü geometrik forma bürüne bilmektedir.
Svastikalar düzensiz bir 20 kenarlı çokgen olarak kabul edilebilir. Genel olarak 5x5‟lik 17 karelik bir kompozisyondan oluşturmaktadır.
Gamalı haç motifi üzerinden yola çıkıldığında her kenar 12, 36, 60  sayıları ile tam bölünür.
Görülen farklı tasarımlar ile svastikanın kollarının sayısının eksiltilmesi, artırılması, yönünün, biçiminin, yerinin değiştirilmesi gibi çok farklı müdahaleler ile yeni ve özgün biçimler oluşturulmaktadır.

İslam medeniyeti ve Svastika:
Svastika sembolü, İslam medeniyetinde de kullanılmıştır. Özellikle Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerinde halı kilim motiflerinde ve hat sanatında kullanılmıştır. Süsleme resimlerinde desen ve motif olarak kullanılmıştır.
İran'daki Cuma Camii ile ve Lübnan'daki Tiripoli de Taynal camilerinin her ikisinde de svastika motifleri vardır.
Gamalı haç sembolleri







Ahmet Yesevi (1093-1156) Türbesinin ana kapının sağ yanında değişik tasvir edilmiş bir svastika, ana kapının sol yanında ise yaygın olarak kullanılan şekliyle bir svastika bulunmaktadır.
Oz damgası

Yanda Ahmet Yesevi türbesinde kullanılan svastika sembolü daha net görünmektedir.

 Svastika'nın Türk kültüründeki ismi oz damgası'dır.

farklı medeniyetlerdeki gamalı haçlar


Sağda svastika'nın farklı medeniyetlerde ne şekilde kullanıldığı görülmektedir.
















Naziler ve  Svastika:
Nazi Almanya'sı da her medeniyette bulunan bu sembolü aldı ve ilk önce Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin ambleminde daha sonra da bu parti iktidara gelince Almanya'nın bayrağında kullanılmıştır ta ki  1945'e kadar.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder